Kiểm toán theo định hướng rủi ro hay tiếp cận kiểm toán theo đánh giá rủi ro trở thành một xu hướng trong thực hiện kiểm toán do các chủ thể kiểm toán khác nhau thực hiện để đạt được mục tiêu của cuộc kiểm toán. Những nghiên cứu lý thuyết và thực hành cho thấy tiếp cận kiểm toán này xuất phát từ những yếu tố khách quan trong thực hiện kiểm toán. Đối với kiểm toán các công trình đầu tư xây dựng công trình, Kiểm toán nhà nước tập trung vào đơn vị được kiểm toán chủ yếu là các chủ đầu tư, người quyết định đầu tư gắn với bộ máy quản lý nhà nước với nhiều nhiệm vụ lồng ghép (trong đó có nhiệm vụ quản lý đầu tư xây dựng), trong quản lý đầu tư xây dựng có nhiều rủi ro có thể xẩy ra cần được xem xét qua kiểm toán. Mặt khác, với khối lượng công việc quản lý lớn đòi hỏi phải tập trung thời gian nhân lực vào quản lý chất lượng, chi phí và đẩy mạnh tiến độ để hoàn thành dự án. Do đó, lựa chọn phương pháp kiểm toán tiếp cận rủi ro đáp ứng được các yêu cầu của người sử dụng thông tin, nhà quản lý, nâng cao hiệu quả, hiệu lực Kiểm toán nhà nước và đặc biệt giảm thiểu được nhiều phiền hà và có thể tư vấn nhiều hơn cho đơn vị được kiểm toán. Những thành công trong cách tiếp cận kiểm toán theo định hướng rủi ro trong Kiểm toán độc lập ở trên thế giới và ở nước ta khẳng định tính hiệu quả và hiệu lực trong cách tiếp cận kiểm toán này, đặc biệt là trong bối cảnh gian lận trong lập và trình bày thông tin ngày càng tăng lên ảnh hưởng tới lợi ích của nhiều bên sử dụng thông tin.

Qua thực tiễn kiểm toán cho thấy, rủi ro gian lận trong trình bày công bố thông tin tăng lên, đặc biệt là trong những lĩnh vực hoạt động có rủi ro cao. Xây dựng công trình là một lĩnh vực như vậy với sự phức tạp trong quá trình thực hiện. Do đó, lựa chọn một cách thức kiểm toán thích hợp đem lại nhiều lợi ích cho cuộc kiểm toán. Bên cạnh đó, các đề tài nghiên cứu cũng như hướng dẫn kiểm toán của Kiểm toán nhà nước hiện vẫn còn khoảng trống trong nghiên cứu việc vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro trong kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình vì đây là một lĩnh vực mang tính đặc thù. Đề tài “Vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro trong kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình” do đó được tiến hành nhằm hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro trong kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình; tổng hợp, phân tích và đánh giá thực trạng vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro trong kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình; đề xuất những định hướng và giải pháp vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro trong kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình.

Đề tài được kết cấu thành 3 chương, trong đó Chương 1 trình bày cơ sở lý luận về phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro trong kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình; Chương 2 về thực trạng vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro trong kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình; Chương 3 đề xuất định hướng và giải pháp vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro trong kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình.

Nhận xét về đề tài, Hội đồng đánh giá cao việc đề tài đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận về rủi ro kiểm toán và nội dung của phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro; đặc điểm của hoạt động xây dựng, quản lý, sử dụng vốn đầu tư tác động đến phương pháp kiểm toán; phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro trong các giai đợn của quá trình kiểm toán; khái quát các quy định của Kiểm toán nhà nước về phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro trong kiểm toán đầu tư xây dựng công trình cũng như thực trạng vận dụng phương pháp trong các giai đoạn kiểm toán, trong đó đánh giá những mặt làm được, những hạn chế và nguyên nhân. Đề tài đã đưa ra các định hướng vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro trong kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình; đề xuất các giả pháp vận dụng trong các giai đoạn của quá trình kiểm toán; xác định điều kiện thực hiện các giải pháp. Đề tài có giá trị thực tiễn, có thể ứng dụng sau khi bảo vệ, có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo, tài liệu giảng dạy, đào tạo của Kiểm toán nhà nước; đặc biệt làm tài liệu hướng dẫn kiểm toán trực tiếp cho các kiểm toán viên, Tổ kiểm toán, Đoàn kiểm toán thuộc Kiểm toán nhà nước Chuyên ngành IV nói riêng và các đơn vị thực hiện kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình.

Thay mặt Hội đồng nghiệm thu, GS.TS Đoàn Xuân Tiên, Chủ tịch Hội đồng đề nghị Ban đề tài tiếp tục rà soát, chỉnh sửa, biên tập lại đề tài để đảm bảo tính logic, mạch lạc, làm nổi bật được nội dung chính của đề tài nhằm hướng dẫn phương pháp tiếp cận mới trong kiểm toán dự án đàu tư xây dựng công trình để ứng dụng trong thực tiễn kiểm toán. Ban đề tài có thời gian 1 tháng để hoàn thiện đề tài và gửi về Hội đồng khoa học theo quy định.

Đề tài đạt 89 điểm, được Hội đồng nghiệm thu xếp loại Xuất sắc.

PV