Kiểm toán trong kỷ nguyên mới - nâng cao năng lực kiểm toán với AI

Ngày 12/9/2025, Kiểm toán nhà nước (KTNN) khu vực I long trọng tổ chức Lễ Kỷ niệm 30 năm thành lập.  Các lãnh đạo KTNN, nguyên lãnh đạo KTNN và đại biểu tham dự Lễ Kỷ niệm chụp ảnh lưu niệm với các thế hệ lãnh đạo KTNN khu vực I Lễ Kỷ niệm là dịp để KTNN khu vực I đánh giá toàn diện các hoạt động trong những năm qua, từ đó nỗ lực, sáng tạo, đạt được nhiều thành quả hơn nữa trong giai đoạn tiếp theo. Đồng thời, cũng là dịp để tập thể KTNN khu vực I tri ân, thể hiện lòng biết ơn Đảng ủy KTNN, các đồng chí lãnh đạo KTNN qua các thời kỳ, lãnh đạo các địa phương, đơn vị được kiểm toán đã dành những tình cảm tốt đẹp, sự phối hợp, giúp đỡ và quan tâm, tạo mọi điều kiện thuận lợi để KTNN khu vực I hoàn thành nhiệm vụ được giao. Tham dự Lễ kỷ niệm, về phía các địa phương có: Ủy viên Ban Chấp hành (BCH) Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh - nguyên Tổng Kiểm toán nhà nước; cùng đại diện lãnh đạo Hội đồng nhân dân (HĐND), UBND TP. Hà Nội, các tỉnh Sơn La, Bắc Ninh, Phú Thọ, Ninh Bình… Tham dự Lễ kỷ niệm còn có đại diện lãnh đạo các cơ quan, sở, ban ngành của TP. Hà Nội, tỉnh Sơn La, Bắc Ninh, Phú Thọ và Ninh Bình. Các đại biểu tham dự Lễ Kỷ niệm Về phía KTNN, tham dự Lễ kỷ niệm có: Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn; các nguyên Tổng Kiểm toán nhà nước: Đỗ Bình Dương, Nguyễn Hữu Vạn; các Phó Tổng Kiểm toán nhà nước: Hà Thị Mỹ Dung, Doãn Anh Thơ, Bùi Quốc Dũng, Trần Minh Khương; các nguyên Phó Tổng Kiểm toán nhà nước: Cao Tấn Khổng, Đoàn Xuân Tiên, Vũ Văn Họa, Nguyễn Tuấn Anh. Tham dự Lễ kỷ niệm còn có đại diện lãnh đạo các đơn vị trực thuộc KTNN và các thế hệ công chức, người lao động của KTNN khu vực I. Nhân dịp này, KTNN khu vực I cũng vinh dự được nhận lẵng hoa chúc mừng của Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc - nguyên Tổng Kiểm toán nhà nước; HĐND, UBND các tỉnh, thành phố, các cơ quan, ban, ngành và các đơn vị trực thuộc KTNN. Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn biểu dương và đánh giá cao những nỗ lực, cống hiến của các thế hệ  công chức và người lao động KTNN khu vực I trong suốt chặng đường 30 năm xây dựng và phát triển Trí tuệ và bản lĩnh KTNN khu vực I, tiền thân là KTNN khu vực phía Bắc được thành lập theo Quyết định số 511/KTNN/QĐ/VP ngày 12/9/1995 của Tổng Kiểm toán nhà nước. Từ những ngày đầu khó khăn, đến nay, KTNN khu vực I đã phát triển đồng đều cả về lượng và chất. Quy mô hoạt động kiểm toán của KTNN khu vực I được bố trí phù hợp theo từng thời kỳ và chủ trương của Ngành: Giai đoạn 1996-2005, thực hiện 8 cuộc kiểm toán/năm; Giai đoạn từ 2006-2021, thực hiện 11 cuộc kiểm toán/năm; Từ 2022 đến nay, thực hiện 9 cuộc kiểm toán/năm với khoảng 15 nhiệm vụ kiểm toán được tổ chức lồng ghép. Được giao phụ trách nhiều địa phương, trong đó, trọng điểm là Thủ đô Hà Nội, các thế hệ lãnh đạo KTNN khu vực I luôn tìm tòi, đổi mới hoạt động kiểm toán. Khởi đầu từ các cuộc kiểm toán báo cáo tài chính, kiểm toán tuân thủ, đến nay, đơn vị đã chuyển sang kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro, xác định trọng yếu, tuân thủ đúng Chuẩn mực KTNN, từng bước tiếp cận các chuẩn mực quốc tế, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động kiểm toán. Bên cạnh đó, KTNN khu vực I chú trọng các cuộc kiểm toán chuyên đề, kiểm toán hoạt động và kiểm toán môi trường; chủ trì nhiều cuộc kiểm toán chuyên đề toàn Ngành, tập trung vào các vấn đề được xã hội quan tâm; kiểm toán thường niên ngân sách địa phương TP. Hà Nội và thực hiện kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách 100% các tỉnh, thành phố được giao phụ trách. Từ khi thành lập đến nay, đơn vị đã thực hiện trên 283 cuộc kiểm toán, phát hiện và kiến nghị xử lý tài chính: 145.246 tỷ đồng. Kết quả kiểm toán không chỉ dừng lại ở con số tăng thu, tiết kiệm chi cho ngân sách nhà nước (NSNN), mà còn có nhiều kiến nghị sửa đổi các văn bản chế độ chính sách, góp phần hoàn thiện cơ chế chính sách, công tác quản lý tài chính ngân sách; giúp HĐND các cấp có thông tin tin cậy để giám sát công tác quản lý tài chính ngân sách ở địa phương, phê chuẩn báo cáo quyết toán ngân sách địa phương. Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh tin tưởng, tập thể KTNN khu vực I sẽ vững mạnh, đoàn kết, vượt qua mọi khó khăn, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ trong giai đoạn mới Đoàn kết, sáng tạo, quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao Chặng đường 30 năm xây dựng và phát triển, KTNN khu vực I đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần vào thành tích chung của KTNN. Những thành tích đó được xây đắp từ tinh thần đoàn kết, bám sát mục tiêu chiến lược, chương trình hành động của Ngành. Kiểm toán trưởng KTNN khu vực I Ngô Minh Kiểm cho biết, phát huy truyền thống 30 năm, KTNN sẽ tiếp tục đổi mới phương pháp kiểm toán theo hướng hiện đại, phù hợp với thông lệ quốc tế và bối cảnh mới; tăng cường kiểm toán tổng hợp và các nội dung trọng yếu. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kiểm toán, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo để thu thập bằng chứng, phân tích thông tin. Kiểm toán trưởng KTNN khu vực I Ngô Minh Kiểm phát biểu tại Lễ kỷ niệm Tăng cường công tác đào tạo, nâng cao chất lượng đội ngũ  kiểm toán viên, xây dựng tập thể công chức “Đoàn kết, liêm chính, bản lĩnh, chuyên nghiệp”. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng ủy và các cấp ủy chi bộ, nâng cao năng lực và sức chiến đấu của tổ chức đảng; nâng cao tinh thần gương mẫu của đảng viên, nhất là lãnh đạo đơn vị. Thực hiện tốt Quy chế phối hợp công tác trong hoạt động kiểm toán với Thường trực HĐND, UBND các địa phương; nâng cao chất lượng, hiệu lực kiểm toán, góp phần quan trọng vào công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí, siết chặt kỷ luật tài chính - ngân sách. Đồng hành với các địa phương trong phát triển kinh tế - xã hội Tại Lễ Kỷ niệm, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh chúc mừng những thành tích mà KTNN khu vực I đạt được trong 30 năm qua; đồng thời trân trọng cảm ơn sự phối hợp, giúp đỡ trách nhiệm, hiệu quả của KTNN khu vực I đối với Thành ủy, HĐND, UBND TP. Hà Nội và các sở, ban, ngành. Nhìn lại chặng đường 30 năm, KTNN nói chung và KTNN khu vực I nói riêng đã tạo dựng niềm tin rất lớn đối với Đảng, Quốc hội, Chính phủ và các địa phương; các dự án, công trình lớn đều mong muốn được KTNN tham gia ngay từ đầu. “Sự hợp tác, giúp đỡ của KTNN nói chung và KTNN khu vực I nói riêng trong nhiều năm qua đã giúp cho việc quản lý tài chính công, tài sản công của Hà Nội tốt hơn, nhìn nhận và xử lý được các vấn đề còn vướng mắc, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội” - ông Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh. Bước sang giai đoạn mới, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội kỳ vọng, KTNN tiếp tục giữ được tính trung lập, công bằng, khách quan; có cách tiếp cận với các xu hướng mới. KTNN khu vực I tiếp tục đồng hành, chia sẻ, giúp đỡ Hà Nội triển khai các dự án lớn; thực hiện thành công mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong các năm tiếp theo; góp phần đưa đất nước vươn mình trong kỷ nguyên mới. Lãnh đạo KTNN chụp ảnh với tập thể KTNN khu vực I Tiên phong thực hiện các nhiệm vụ mới Thay mặt Đảng ủy, lãnh đạo KTNN, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn chúc mừng, biểu dương và đánh giá cao những nỗ lực, cống hiến của các thế hệ công chức và người lao động KTNN khu vực I trong suốt chặng đường 30 năm qua. Tổng Kiểm toán nhà nước khẳng định, trải qua 30 năm xây dựng và phát triển, KTNN khu vực I đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành toàn diện về tổ chức và chuyên môn nghiệp vụ. Chất lượng hoạt động kiểm toán ngày càng được nâng cao, góp phần quan trọng trong việc tăng cường trách nhiệm của các cấp chính quyền, cơ quan, tổ chức trong việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của các địa bàn được giao phụ trách, nhất là Thủ đô Hà Nội. Hoạt động kiểm toán của KTNN khu vực I trong suốt ba thập kỷ qua đã ghi dấu ấn rõ nét trong thành tích chung của toàn Ngành, khẳng định rõ vai trò KTNN là công cụ quan trọng, hữu hiệu của Đảng và Nhà nước trong kiểm tra, kiểm soát việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công; góp phần phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Những thành quả đó đã được ghi nhận bằng rất nhiều Huân chương, Cơ thi đua, Bằng khen, Giấy khen của Chính phủ, KTNN. Bước sang giai đoạn mới, KTNN khu vực I nói riêng và toàn Ngành nói chung đứng trước bối cảnh đặc biệt tác động trực tiếp đến hoạt động kiểm toán, đó là: Vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; thực thi Luật Ngân sách Nhà nước (sửa đổi); các yêu cầu ngày càng cao của Đảng, Nhà nước trong việc đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số; cả nước phấn đấu thực hiện mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm nay và tăng trưởng 2 con số trong các năm tiếp theo. Trong 30 năm, KTNN khu vực I đã được tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý: Huân chương Lao động hạng Ba (năm 2005), Huân chương Lao động hạng Nhì (năm 2010), Huân chương Lao động hạng Nhất (năm 2014); Cờ thi đua Chính phủ (năm 2004); Bằng khen của Tổng Kiểm toán nhà nước (năm 2002, 2005, 2006, 2010, 2012, 2014, 2019, 2021) và Cờ thi đua của KTNN (1998, 1999, 2001, 2003, 2007, 2012, 2014, 2018, 2019, 2021, 2022, 2023); 7 cá nhân được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba; 8 lượt tập thể phòng và 9 cá nhân được nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ… Do vậy, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn yêu cầu KTNN khu vực I thực hiện tốt 6 nhiệm vụ sau: Thứ nhất, phải nắm chắc bối cảnh, địa bàn, hiểu rõ việc vận hành tổ chức bộ máy mới (thể chế, quản lý, con người) để tham mưu cho lãnh đạo KTNN triển khai các chuyên đề kiểm toán, góp phần thực hiện các nhiệm vụ chính trị của Ngành. Thứ hai, tiếp tục đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Đây là động lực thực sự để đất nước phát triển trong thời gian tới và KTNN nói chung, KTNN khu vực I nói riêng phải nắm chắc địa bàn để có tiếng nói, “chỉ đâu đúng đấy, bắt đúng bệnh, bốc đúng thuốc”. Thứ ba, phải gắn bó với địa phương, cơ quan dân cử; có ý kiến trong phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương, tham gia dự án quan trọng; hỗ trợ đào tạo kiến thức về tài chính ngân sách cho cán bộ dân cử; kịp thời tư vấn, tham mưu ngay từ đầu các dự án, đề án quan trọng. Thứ tư, cụ thể hóa, thể chế hóa các quy định của Ngành phù hợp với khu vực và địa bàn kiểm toán. KTNN khu vực I phải là lá cờ đầu, tiên phong, tổng kết rút kinh nghiệm, nhân rộng mô hình cho cả Ngành. Thứ năm, xây dựng được đội ngũ nhân lực “vừa hồng vừa chuyên”, trung thực, chăm chỉ, nhạy bén; thay đổi tư duy từ chọn người đến đào tạo, phát triển nhân lực, thu hút nhân lực chất lượng cao. Thứ sáu, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào hoạt động kiểm toán; kết nối cơ sở dữ liệu của đơn vị được kiểm toán và sử dụng công nghệ để kiểm toán báo cáo tài chính; đẩy mạnh kiểm toán hoạt động; tập trung vào phản biện chính sách. Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn tin tưởng, với truyền thống 30 năm xây dựng và phát triển, với tinh thần đoàn kết, thống nhất, thời gian tới, KTNN khu vực I sẽ tiếp tục gặt hái được nhiều thanh công hơn nữa, xứng đáng với niềm tin mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó./.

Chiều 23/9, tại trụ sở Kiểm toán nhà nước (KTNN), Cục Công nghệ thông tin - KTNN chủ trì phối hợp với Công ty An ninh mạng Viettel và Công ty Cổ phần Thiết bị và Truyền thông NGS tổ chức Hội nghị Diễn tập thực chiến trên hệ thống thông tin Kiểm toán nhà nước. Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Bùi Quốc Dũng chủ trì Hội nghị. Tham dự Hội nghị có ông Ngô Đức Thắng - Cục trưởng Cục Cơ yếu Đảng - Chính quyền, Ban Cơ yếu Chính phủ; ông Bùi Danh Tuyên - Vụ trưởng Vụ chuyển đổi số, Văn phòng Quốc hội; ông Trần Quang Diệu - Giám đốc Trung tâm Công nghệ và Chuyển đổi số, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và đại diện của nhiều Bộ, ngành... Cùng dự có đại diện lãnh đạo Công ty TecaPro; Công ty An ninh mạng Viettel; hãng An ninh bảo mật TrendMicro; hãng An ninh bảo mật Oracle và nhiều cơ quan, đơn vị chuyên trách về an ninh mạng, các doanh nghiệp công nghệ... Về phía KTNN còn có ông Phạm Huy Thông - Phó Cục trưởng phụ trách Cục CNTT cùng đại diện một số đơn vị trực thuộc KTNN và đông đảo các công chức của Cục CNTT. Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Bùi Quốc Dũng phát biểu chỉ đạo Hội nghị Thông tin chia sẻ tại Hội nghị, ông Phạm Huy Thông nêu rõ, trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, nguy cơ mất an toàn, an ninh mạng không ngừng gia tăng cả về quy mô lẫn mức độ tinh vi. Phó Cục trưởng phụ trách Cục CNTT Phạm Huy Thông cho biết, Việt Nam hiện nằm trong nhóm 10 quốc gia bị tấn công mạng nhiều nhất thế giới; nhiều hệ thống trọng yếu trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, viễn thông và cả cơ quan Nhà nước đã trở thành mục tiêu, tác động trực tiếp tới an ninh kinh tế và đời sống xã hội. Thực trạng trên không chỉ là hồi chuông cảnh báo, mà còn khẳng định việc bảo đảm an toàn thông tin là nhiệm vụ cấp bách, gắn trực tiếp với sự ổn định và phát triển của từng cơ quan, tổ chức. Các đại biểu tham dự Hội nghị chụp ảnh lưu niệm Trước bối cảnh đó, KTNN luôn xác định an toàn, an ninh mạng của hệ thống thông tin là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, gắn liền trực tiếp với chất lượng và uy tín của Ngành. Hệ thống thông tin của KTNN không chỉ là công cụ phục vụ hoạt động kiểm toán mà còn lưu trữ khối lượng dữ liệu quan trọng liên quan đến quản lý ngân sách, tài chính công và tài sản công. Bảo đảm an toàn cho hệ thống thông tin của KTNN cũng chính là bảo vệ niềm tin, sự minh bạch và hiệu quả của hoạt động kiểm toán - nền tảng để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ mà Đảng, Quốc hội và Chính phủ giao phó. Chương trình diễn tập thực chiến an toàn thông tin trên hệ thống công nghệ thông tin của KTNN được tổ chức với mục tiêu kiểm tra khả năng phòng thủ trước các tình huống tấn công giả định, qua đó phát hiện những điểm còn hạn chế để kịp thời khắc phục; đồng thời rèn luyện kỹ năng xử lý tình huống cho đội ngũ cán bộ kỹ thuật. Ông Phạm Huy Thông - Phó Cục trưởng phụ trách Cục CNTT phát biểu tại Hội nghị Cụ thể, tại Hội nghị, đại diện của Tập đoàn Viettel đã thông tin về tình hình an toàn thông tin tại Việt Nam và thế giới; đại diện Cục CNTT (KTNN) đã báo cáo tổng quan về hệ thống an toàn thông tin của KTNN. Tiếp đó, đại diện Công ty An ninh mạng Viettel đã trình bày kết quả diễn tập tấn công (Red Team) và đại diện Công ty Cổ phần Thiết bị và Truyền thông NGS đã trình bày kết quả phòng thủ (Blue Team)… Tại đây, đại diện của các Bộ, ban, ngành, các đơn vị chuyên môn, các doanh nghiệp công nghệ uy tín đã trao đổi ý kiến, chia sẻ kinh nghiệm, tìm ra giải pháp thiết thực nhằm tăng cường bảo vệ hệ thống thông tin nói chung và đảm bảo an toàn hệ thống thông tin KTNN nói riêng. Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Bùi Quốc Dũng nhấn mạnh, hệ thống CNTT của KTNN là hạ tầng dữ liệu quan trọng của Ngành. Tuy KTNN đã xây dựng hệ thống phòng thủ 3 lớp, nhưng vẫn có nguy cơ mất an toàn khi bị tấn công. Như các đại biểu đã chia sẻ, hệ thống an toàn thông tin có thể đảm bảo an toàn tới 95%, nhưng vẫn còn tỷ lệ mất an toàn do ý thức người dùng truy cập không an toàn, để lộ lọt mật khẩu... Do đó, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Bùi Quốc Dũng nhấn mạnh, năm 2025 và thời gian tới, KTNN ưu tiên số một cho việc đầu tư đảm bảo an toàn, an ninh hệ thống thông tin, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền về an toàn bảo mật thông tin cho toàn Ngành. Đại diện Công ty An ninh mạng Viettel đã trình bày kết quả diễn tập tấn công (Red Team) Bày tỏ nhất trí với các ý kiến đóng góp tại Hội nghị, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Bùi Quốc Dũng cho biết, KTNN sẽ phối hợp với Cục Cơ yếu Đảng - Chính quyền, Ban Cơ yếu Chính phủ sớm tổ chức sơ kết việc thực hiện quy chế phối hợp giữa hai cơ quan, từ đó đưa ra định hướng phối hợp công tác thiết thực, hiệu quả trong thời gian tới. Với các đơn vị chuyên trách, doanh nghiệp công nghệ, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước đề xuất cần tăng cường kết nối, giao lưu chia sẻ kinh nghiệm… hướng tới mục tiêu tăng cường đảm bảo an ninh, an toàn hệ thống thông tin của KTNN. Đại diện Công ty Cổ phần Thiết bị và Truyền thông NGS trình bày kết quả phòng thủ (Blue team) Nhân dịp này, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết, KTNN đã thành lập Phòng Kiểm toán CNTT thuộc Cục CNTT. Một trong những nhiệm vụ quan trọng của Phòng hiện nay là thực hiện các cuộc kiểm toán CNTT để đánh giá, xác định những khó khăn, vướng mắc của các Bộ, ngành, đơn vị trong việc đầu tư, mua sắm công nghệ…, qua đó có các kiến nghị cơ chế, chính sách phù hợp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. (Theo Cổng thông tin điện tử Kiểm toán nhà nước)

Sáng 13/10, Kiểm toán nhà nước phối hợp với Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh Quốc (ACCA) Việt Nam tổ chức Hội thảo “Kiểm toán trong kỷ nguyên mới – nâng cao năng lực kiểm toán với AI”. Tới dự Hội thảo, về phía Kiểm toán nhà nước có ông Bùi Quốc Dũng, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước, ông Hoàng Văn Lương, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, ông Nguyễn Bá Dũng, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, ông Phạm Huy Thông, Phó Cục trưởng phụ trách Cục Công nghệ thông tin cùng đại diện lãnh đạo và kiểm toán viên, chuyên viên các đơn vị trong Ngành. Về phía ACCA, Hội thảo có dự tham dự của bà Ayla Majid - Chủ tịch ACCA toàn cầu, ông Ren Varma - Giám đốc ACCA khu vực Đông Nam Á lục địa, ông Tô Quốc Hưng, Giám đốc Quốc gia ACCA Việt Nam và đại diện các hội viên ACCA tại Hà Nội. Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Bùi Quốc Dũng phát biểu khai mạc Hội thảo Chuyển đổi từ “kiểm toán sau” sang “kiểm toán thông minh, chủ động, thời gian thực” Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Bùi Quốc Dũng khẳng định chưa bao giờ trong lịch sử nhân loại, công nghệ lại thay đổi nhanh và sâu sắc như hiện nay. AI đang tái định hình mọi ngành nghề - từ sản xuất, tài chính, đến y tế, giáo dục - và kiểm toán, với sứ mệnh bảo đảm tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản trị công, cũng không nằm ngoài dòng chảy ấy. “Với chúng ta - những người làm nghề kiểm toán - AI không chỉ là một công cụ, mà còn là cơ hội để tái tạo chính cách chúng ta tư duy và hành động.” - Phó Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết. “Vì vậy, việc hiểu đúng - ứng dụng đúng - và định hướng đúng AI trong lĩnh vực kiểm toán không chỉ là yêu cầu về năng lực nghề nghiệp, mà còn là trách nhiệm xã hội và đạo đức nghề nghiệp của mỗi kiểm toán viên.” Sự xuất hiện của AI và phân tích dữ liệu lớn tạo ra bước ngoặt: thay vì “điểm ảnh rời rạc”, cơ quan kiểm toán có thể quét và phân tích toàn bộ tập dữ liệu (overall data), nhờ đó nâng mức đảm bảo, giảm thiên kiến chủ quan và tăng tính nhất quán trong đánh giá. Cùng lúc, các thuật toán học máy, học sâu và xử lý ngôn ngữ tự nhiên biến những kho văn bản, hồ sơ phi cấu trúc khổng lồ thành thông tin có thể truy cập, tìm kiếm, đối chiếu và giải thích được. Và khi đó, kiểm toán không dừng ở phát hiện sau, mà có thể dự báo xu hướng sai sót, lãng phí, gian lận để can thiệp sớm - một bước chuyển từ phản ứng sang chủ động. Thực tế cho thấy khối lượng và độ phức tạp của dữ liệu công tại Việt Nam đang dần vượt xa những gì phương pháp kiểm toán truyền thống (chủ yếu dựa vào chọn mẫu) có thể bao quát. Đó là những bức tranh dữ liệu khổng lồ, liên tục cập nhật theo thời gian thực, mà nếu tiếp tục xử lý bằng cách tiếp cận thủ công truyền thống, chúng ta sẽ có nguy cơ bỏ sót rủi ro hệ thống và giảm độ tin cậy của kết luận kiểm toán. Nhìn thẳng vào thách thức và thời cơ, Kiểm toán nhà nước đã lựa chọn con đường chủ động: xây nền tảng dữ liệu, kết nối - chia sẻ với các bộ, ngành trọng yếu; chuẩn bị hạ tầng lưu trữ và xử lý; đồng thời triển khai những dự án AI trực tiếp giải bài toán nghiệp vụ của kiểm toán công. Toàn cảnh Hội thảo Kiểm toán nhà nước đã khởi dựng nền tảng dữ liệu lớn, lựa chọn kiến trúc công nghệ phù hợp và kết nối - chia sẻ với Bộ Tài chính, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước, tạo lập kho dữ liệu trên 100 triệu bản ghi phục vụ phân tích kiểm toán. Chúng tôi đã xây dựng hệ sinh thái công nghệ kiểm toán, trong đó 6 phần mềm ứng dụng AI và dữ liệu đang được triển khai trong thực tế: từ phân tích dữ liệu ngân sách, đánh giá rủi ro, kiểm tra giao dịch tài chính, đến giám sát đầu tư công và đánh giá chi tiêu xanh. Những kết quả bước đầu đó khẳng định: AI không thay thế kiểm toán viên, mà làm cho kiểm toán viên trở nên mạnh mẽ hơn, chính xác hơn, và sâu sắc hơn. Ở góc độ quản trị công, Kiểm toán nhà nước nhận thấy AI không chỉ giúp phát hiện sai phạm nhanh hơn, mà còn giúp dự báo rủi ro, khuyến nghị chính sách và hỗ trợ quyết định quản lý tài chính công - đúng với tinh thần chuyển đổi từ “kiểm toán sau” sang “kiểm toán thông minh, chủ động, thời gian thực”. ACCA và Kiểm toán nhà nước Việt Nam trong nhiều năm qua đã có những chương trình hợp tác rất hiệu quả – từ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đến các sáng kiến đổi mới về quản trị công, tài chính bền vững và chuyển đổi số. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, sức mạnh của nghề kiểm toán không đến từ từng quốc gia riêng lẻ, mà từ sự kết nối của tri thức, dữ liệu và chuẩn mực quốc tế. AI không chỉ đòi hỏi chúng ta thay đổi công cụ, mà còn đòi hỏi thay đổi tư duy kiểm toán. Từ “kiểm tra cái đã xảy ra” sang “phân tích điều đang xảy ra” và “dự báo điều sẽ xảy ra”. Từ “kiểm toán hồ sơ” sang “kiểm toán dữ liệu”, và từ “báo cáo kết quả” sang “đưa ra khuyến nghị giá trị cho chính sách công”. Điều đó đòi hỏi người kiểm toán viên của kỷ nguyên mới phải là người hội tụ ba yếu tố: Trung thực - hiểu biết sâu về đạo đức và pháp lý; thông minh - biết sử dụng công nghệ và AI như công cụ phân tích; trách nhiệm - vì mục tiêu cuối cùng là phục vụ công dân và phát triển bền vững. AI định hình tương lai kiểm toán công Bà Ayla Majid - Chủ tịch ACCA toàn cầu - cho rằng về bản chất, AI trong kế toán là công cụ giúp giảm khối lượng công việc thủ công, nâng cao khả năng phân tích dữ liệu và hỗ trợ kiểm toán theo thời gian thực trong các chương trình tài chính và hạ tầng quy mô lớn. Tuy nhiên, đi cùng với những lợi ích về hiệu quả và tiết kiệm chi phí là những thách thức mới - những thách thức mà chúng ta phải thừa nhận và giải quyết khi tiến xa hơn trong hành trình ứng dụng AI. Bà Ayla Majid - Chủ tịch ACCA toàn cầu - cho rằng AI định hình tương lai kiểm toán công Với vai trò là một hội nghề nghiệp toàn cầu, ACCA mong muốn hỗ trợ phát triển lĩnh vực kế toán và kiểm toán tại Việt Nam. Điều này bắt đầu từ việc thúc đẩy tinh thần trách nhiệm nghề nghiệp - nghĩa là đào tạo những kế toán viên chuyên nghiệp có kiến thức vững vàng, đạo đức nghề nghiệp cao và tầm nhìn lãnh đạo, góp phần xây dựng một nền kinh doanh bền vững. Đây cũng là trọng tâm của chương trình đào tạo ACCA mới với mục tiêu chuẩn bị cho các chuyên gia đối phó với những thách thức phức tạp của một thế giới đầy biến động - từ bất ổn kinh tế, biến đổi khí hậu đến xung đột địa chính trị. Nghiên cứu toàn cầu của ACCA - bao gồm chuỗi báo cáo AI Monitor - cho thấy 85% chuyên gia tài chính tin rằng AI sẽ làm thay đổi vai trò của họ, nhưng chỉ chưa đến một phần ba hiện đang có cơ hội được đào tạo bài bản. Khoảng cách này cho thấy đầu tư cho công nghệ là chưa đủ - chúng ta cần đầu tư cho con người. Chuyên gia tài chính công không chỉ cần thành thạo kỹ thuật, mà còn phải có tư duy đạo đức và phản biện. Họ cần hiểu AI được huấn luyện thế nào, có thể mang thiên lệch ra sao và kết quả cần được diễn giải như thế nào. Các chương trình đào tạo về AI trong lĩnh vực kiểm toán do đó cần bao gồm kiến thức về AI và dữ liệu, năng lực phương pháp luận và lý luận đạo đức nghề nghiệp. Bên cạnh đó, hợp tác liên ngành cũng rất quan trọng. Việc triển khai thành công đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa kiểm toán viên, nhà khoa học dữ liệu và đội ngũ quản trị. Mô hình này nên được mở rộng sang hợp tác với giới học thuật, cơ quan quản lý và các nhà cung cấp công nghệ, nhằm chuyển giao tri thức và xây dựng năng lực nội bộ. ACCA cho rằng kiểm toán AI sẽ là biên giới mới của ngành đảm bảo. Kiểm toán viên cần được trang bị để đặt ra những câu hỏi then chốt: Mục tiêu của mô hình AI là gì, và có phù hợp với mục tiêu của khu vực công không? Dữ liệu được sử dụng có đạt tiêu chuẩn về chất lượng và tính toàn vẹn không? Kết quả có minh bạch và có thể tái tạo không? Nếu xảy ra sai sót, ai chịu trách nhiệm và cơ chế giám sát ra sao? Những câu hỏi này mở rộng các nguyên tắc kiểm toán truyền thống - độc lập, hoài nghi nghề nghiệp và xác minh - vào kỷ nguyên số. Chúng đặc biệt quan trọng nếu chúng ta muốn AI củng cố thay vì làm suy yếu niềm tin công chúng. Kiểm toán thông minh: AI - từ công cụ hỗ trợ đến chiến lược chuyển đổi số Cùng khẳng định AI không chỉ là xu hướng trong ngắn hạn, các diễn giả cho rằng AI đã làm thay đổi một cách cơ bản các ngành nghề. Tại phiên thảo luận “Kiểm toán thông minh: AI - từ công cụ hỗ trợ đến chiến lược chuyển đổi số”, ông Phan Ngọc Anh Phó Tổng Giám đốc Dịch vụ kiểm toán, Deloitte Việt Nam cho rằng AI giúp nâng cao chất lượng kiểm toán, rút ngắn thời gian thủ tục hành chính và hỗ trợ phân tích dữ liệu lớn. Ví dụ, trong kiểm toán ngân hàng, AI có thể rà soát, tổng hợp và đánh giá 10-12 nghìn hợp đồng vay trong thời gian rất ngắn, giúp kiểm toán viên đưa ra đánh giá chính xác hơn. Các công cụ AI được Deloitte sử dụng với 2 mục đích cơ bản là giúp nâng cao hiệu quả và chất lượng kiểm toán cũng như kết nối giữa Deloitte và khách hàng. Các đại biểu thảo luận tại Phiên thứ nhất Trong khi đó, bà Nguyễn Ngọc Lan Anh, Giám đốc Công nghệ và Nghiệp vụ, Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam cho biết, AI đã làm thay đổi mô hình kinh doanh. AI được ứng dụng trong quản lý rủi ro, dịch vụ ngoại hối, phát hiện gian lận, an toàn an ninh mạng và lập trình hệ thống. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất trong thời đại AI chính là bảo mật thông tin. AI giúp phát hiện sớm các lỗ hổng bảo mật, đồng thời tối ưu hóa các quy trình vận hành và quản lý rủi ro tỷ giá. Trong lĩnh vực kiểm toán nhà nước, TS Phạm Huy Thông, Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin khẳng định ứng dụng AI vào nghiệp vụ kiểm toán là xu hướng tất yếu và Kiểm toán nhà nước có những đặc thù khác biệt với kiểm toán độc lập. Để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, từ cuối năm 2024, Kiểm toán nhà nước Việt Nam đã thực hiện 2 nhiệm vụ ứng dụng AI trong đó tháng 4/2025 sản phẩm đầu tiên đã được ứng dụng vào thực tiễn là Ứng dụng AI trong kiểm toán các chương trình số hóa. Kiểm toán nhà nước tiếp tục triển khai các ứng dụng AI phục vụ trực tiếp công tác đánh giá rủi ro nhằm định hướng nhiệm vụ kiểm toán trọng tâm, tổng hợp kinh nghiệm kiểm toán, nâng cao chất lượng kiểm soát kiểm toán, hỗ trợ tra cứu và đối chiếu văn bản pháp luật, tổng hợp đề tài nghiên cứu khoa học phục vụ công tác nghiên cứu, học tập… với mục tiêu là tối ưu hóa, chuẩn hóa các khâu trọng yếu, nâng cao hiệu quả và chất lượng kiểm toán. Về dài hạn, Kiểm toán nhà nước hướng tới xây dựng hệ sinh thái AI toàn diện, hỗ trợ từ lập kế hoạch đến theo dõi thực hiện kiến nghị kiểm toán, phân tích dữ liệu lớn về đơn vị và đối tượng kiểm toán, đồng thời đối chiếu thông tin với các cơ quan như Thuế, Kho bạc, Hải quan. Đây là lĩnh vực ưu tiên, tập trung nguồn lực triển khai hiệu quả. Bên cạnh đó, Kiểm toán nhà nước sẽ ứng dụng công nghệ cao cho kiểm toán thực địa: viễn thám, GIS, GeoAI… để giám định môi trường, tài nguyên, khoáng sản, đánh giá đất hiếm và dự báo tài nguyên. Chiến lược tổng thể của Kiểm toán nhà nước thời gian tới là chuyển từ mô hình kiểm toán truyền thống, hậu kiểm, chọn mẫu sang kiểm toán số, kiểm toán 100% đối tượng theo thời gian thực, hướng tới tiền kiểm, giảm rủi ro, thất thoát và lãng phí ngân sách nhà nước. Kiểm toán trong kỷ nguyên mới - năng lực, công nghệ và hợp tác Theo ông Hoàng Văn Lương, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp Kiểm toán nhà nước, trong bối cảnh tổ chức lại mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, trong đó với hơn 3000 đơn vị cấp xã thì quy mô kiểm toán vô cùng lớn và ứng dụng công nghệ trong hoạt động kiểm toán là yêu cầu cấp thiết với những lợi ích hiện hữu như: Các ứng dụng AI hỗ trợ việc tổng hợp kết quả kiểm toán, đưa ra các kiến nghị kiểm toán thống nhất đối với cùng 1 sai phạm; hỗ trợ chọn mẫu kiểm toán với quy mô lớn; tổng hợp dữ liệu lớn… Kiểm toán trong kỷ nguyên mới - năng lực, công nghệ và hợp tác Chia sẻ những giải pháp và kinh nghiệm quốc tế, Chủ tịch ACCA toàn cầu Ayla Majid nhấn mạnh rằng việc ứng dụng AI trong kiểm toán chỉ thực sự hiệu quả khi kết hợp song song giữa đổi mới công nghệ và phát triển năng lực con người. AI không thể thay thế kiểm toán viên mà là công cụ giúp họ mở rộng phạm vi kiểm toán, phân tích dữ liệu toàn diện và nâng cao tính minh bạch trong hoạt động tài chính công. Bà Ayla Majid cho rằng, muốn triển khai thành công, các cơ quan kiểm toán cần tập trung vào 3 nhóm giải pháp: đào tạo năng lực AI và dữ liệu cho kiểm toán viên, đặc biệt chú trọng đạo đức nghề nghiệp và tư duy phản biện; xây dựng khung đảm bảo AI (AI Assurance Roadmap) với các nguyên tắc minh bạch, có thể giải thích và được đánh giá độc lập; đồng thời thúc đẩy hợp tác liên ngành giữa kiểm toán viên, chuyên gia dữ liệu, cơ quan quản lý và giới học thuật để đảm bảo AI được ứng dụng có trách nhiệm. Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo Bà khẳng định, Kiểm toán nhà nước Việt Nam có vị thế đặc biệt để dẫn dắt hành trình này trong khu vực, thông qua việc tích hợp AI có trách nhiệm vào quy trình kiểm toán, đồng thời xây dựng khuôn khổ đánh giá và quản trị AI phù hợp thực tiễn. Đây là nền tảng quan trọng giúp kiểm toán công vừa tận dụng được sức mạnh công nghệ, vừa bảo đảm tính minh bạch, liêm chính và niềm tin công chúng - những giá trị cốt lõi của nghề kiểm toán.