Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 6 tháng đầu năm 2024, CPI tăng 4,08% so với cùng kỳ năm trước. Ông nhận xét gì về diễn biến thị trường giá cả trong nửa đầu năm nay?

CPI so với cùng kỳ ở mức cao như hiện nay chủ yếu là do tác động từ các cuộc điều chỉnh giá dịch vụ y tế và giáo dục trong quý II năm 2023.

Nếu so sánh CPI trên góc độ khác, so với tháng 12/2023, tức là loại bỏ yếu tố tăng viện phí và học phí, thì CPI tháng 6 chỉ tăng 1,40%, trung bình mỗi tháng tăng 0,23%. Nếu xét riêng trong quý II vừa qua, CPI chỉ tăng trung bình 0,1%/tháng - là mức tăng khá thấp trong nhiều năm trở lại đây.

Từ quý III/2024, khi hiệu ứng từ các cuộc điều chỉnh giá này giảm dần, lạm phát so với cùng kỳ sẽ giảm mạnh và lạm phát trung bình cũng sẽ giảm theo, nếu không có các cuộc điều chỉnh giá quy mô lớn đối với các mặt hàng được Nhà nước quản lý.

Nhìn lại 6 tháng đầu năm 2024 có thể thấy, lạm phát trung bình chỉ tăng 0,23%/01 tháng. Trong quý II, tốc độ tăng CPI trung bình chỉ 0,1%/01 tháng. Nếu như tốc độ tăng CPI này được duy trì như trong quý II, thì lạm phát năm nay có thể chỉ ở mức 3,4%.

Chính sách tăng lương được thực hiện từ 01/7/2024 là điều đáng mừng song cũng gây quan ngại về việc có thể dẫn đến làn sóng tăng giá hàng hóa, dịch vụ mới. Xin ông chia sẻ quan điểm về điều này?

Việc tăng lương cơ sở từ ngày 01/7 chỉ áp dụng đối với khu vực công. Trong khi tổng số lao động ở khu vực nhà nước so với tổng lao động của toàn nền kinh tế chiếm chưa tới 8%.

Chưa kể, lương của khu vực Nhà nước thấp hơn khu vực tư nhân. Cho nên, quỹ lương của khu vực nhà nước khá nhỏ so với cả tổng quỹ lương của toàn nền kinh tế.

Trong khi đó, diễn biến từ đầu năm đến nay cho thấy… Tốc độ cầu tiêu dùng luôn luôn thấp so với tốc độ tăng trưởng GDP. Điều này cho thấy, người dân có xu hướng tăng cường tiết kiệm chi tiêu hơn.

Từ phân tích trên, có thể khẳng định, việc tăng 30% lương ở khu vực công không ảnh hưởng nhiều đến cầu tiêu dùng của người dân. Vì vậy, tác động của tăng lương đến lạm phát là không lớn. Nhiều năm trước cũng áp dụng tăng lương, nhưng không ảnh hưởng nhiều đến lạm phát.

Theo ông, những yếu tố nào có thể tác động mạnh nhất đến CPI những tháng cuối năm nay?

Lạm phát 6 tháng cuối năm 2024 không quá lo ngại. Trước hết, mặc dù nền kinh tế đang phục hồi với tốc độ tăng trưởng GDP trong 6 tháng đầu năm 2024 đạt mức 6,42% và dự báo cả năm có thể đạt mức 6,5% nhưng xét cả giai đoạn 2020-2024, GDP chỉ tăng trung bình khoảng 5%/năm, thấp hơn mức trung bình 6,1% của giai đoạn 2014-2024. Tức là nền kinh tế trong năm 2024 vẫn đang hoạt động ở dưới mức tiềm năng.

Đáng chú ý, tốc độ tăng trưởng tiêu dùng trong giai đoạn 2020-2024 luôn ở mức thấp hơn khá nhiều so với tốc độ tăng trưởng GDP. Với xu hướng tăng yếu như vậy thì các doanh nghiệp sẽ quan tâm đến việc tiêu thụ hàng hóa hơn là tăng giá hàng hóa và dịch vụ.

Về phía cung, mặc dù tỷ giá tăng mạnh trong 6 tháng đầu năm (tăng 4,17% so với tháng 12/2023 và tăng 7,66% so với cùng kỳ; bình quân 6 tháng đầu năm 2024 tăng 5,64%) nhưng lạm phát hàng tháng trong 6 tháng đầu năm 2024 không cao.

Hơn nữa, đà tăng của tỷ giá đã chững lại trong tháng 5-6/2024 và được dự báo sẽ ổn định, thậm chí giảm trong 6 tháng cuối năm. Thị trường đang đợi Fed cắt giảm lãi suất càng sớm thì đồng USD có thể giảm giá trên thị trường quốc tế.

Trên thị trường hàng hóa, giá dầu tương đối ổn định trong thời gian qua khi dao động xung quanh mức 80 USD/thùng và khó tăng mạnh trong 6 tháng cuối năm do nguy cơ suy thoái kinh tế Mỹ vẫn hiện hữu khi Fed duy trì lãi suất ở mức cao. Về thị trường tiền tệ, lãi suất mặc dù thấp nhưng vẫn được duy trì ở mức thực dương và giúp kiềm chế lạm phát.

Ông dự báo như thế nào về lạm phát cả năm nay?

CPI sẽ đạt đỉnh trong tháng 7 đến tháng 8 năm 2024 sau đó giảm dần. Trung bình cả năm 2024, nếu không có các cuộc điều chỉnh giá dịch vụ quy mô lớn, lạm phát trung bình cả năm 2024 được dự báo sẽ xoay quanh mức 3,4% (+/- 0,2%). Tức là, nếu trong 6 tháng cuối năm nay, CPI tăng như bình quân 6 tháng đầu năm, thì lạm phát cả năm là 3,6%; nếu tăng như bình quân của quý II thì chỉ còn 3,4%.

Trong trường hợp Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) không hạ lãi suất như kỳ vọng, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Mỹ và Trung Quốc không đạt kỳ vọng, giúp giá xăng dầu và nguyên nhiên vật liệu khác được giữ ổn định và Ấn Độ nới lỏng hoạt động xuất khẩu gạo khiến giá lương thực trên thị trường thế giới giảm, lạm phát của của Việt Nam chỉ tăng ở mức 3,2%. Như vậy, áp lực lạm phát năm nay khá thấp và chưa đến mức đáng ngại.

Hải Yến