Bộ máy quản lý thuế đã sẵn sàng

Luật Thuế TNCN có mức độ ảnh hưởng rất rộng lớn đến số đông người dân trong xã hội. Chính vì vậy nên ngay từ khi còn ở dạng dự thảo Luật đã thu hút sự quan tâm của cộng đồng xã hội. Đến nay, khi thời gian đến mốc 1/1/2009 - chỉ còn còn tính từng ngày, mối quan tâm về việc đảm bảo vận hành Luật thông suốt ngay trong những ngày đầu triển khai đã trở thành vấn đề thời sự thu hút sự quan tâm của đông đảo xã hội. Trong thời gian qua, theo chỉ đạo của Bộ Tài chính, ngành Thuế đã nỗ lực và khẩn trương hoàn tất những công việc chuẩn bị để triển khai Luật Thuế TNCN. Trong đó đáng chú ý nhất là đẩy nhanh tiến độ xây dựng hệ thống các văn bản hướng dẫn Luật. Theo đó, ngày 08/9/2008 Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Thuế TNCN. Cùng với đó, Bộ Tài chính đã dự thảo Thông tư hướng dẫn và đã chuyển các bộ, ngành, các địa phương và đăng trên Website của Ngành để lấy ý kiến rộng rãi trước khi hoàn thiện. Tiếp đến, Bộ Tài chính nghiên cứu xây dựng Thông tư liên tịch giữa Bộ Tài chính với Bộ Quốc phòng và Bộ Công an hướng dẫn thu nộp thuế TNCN đối với cán bộ chiến sĩ các lực lượng vũ trang. Các văn bản hướng dẫn thi hành được hoàn thiện và ban hành trong tháng 9 theo đúng chỉ đạo của Chính phủ. Song hành với việc gấp rút hoàn thiện các văn bản qui phạm pháp luật, Tổng cục Thuế  đã khẩn trương kiện toàn và nâng cấp hệ thống phần mềm máy tính hiện có để đáp ứng được nhu cầu quản lý thuế trong giai đoạn đầu, đảm bảo sự hỗ trợ đắc lực của công nghệ thông tin trong toàn hệ thống thuế. Ngoài ra, nhiều vấn đề trong các khâu công việc khác cũng đã có kế hoạch triển khai chu đáo, từ việc tập huấn nghiệp vụ, xây dựng tài liệu dùng cho báo cáo viên, phối hợp với các cơ quan thông tấn báo chí đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng nội dung chính sách thuế TNCN  để đông đảo quần chúng nhân dân biết và tự giác thực hiện.

Việc cấp mã số thuế TNCN cho người nộp thuế có ý nghĩa hết sức quan trọng và được xem là “chìa khoá” thành công của việc triển khai Luật Thuế TNCN. Cũng chính vì hiểu rõ tầm quan trọng của mã số thuế đối với công tác quản lý thuế TNCN mà ngay sau khi Luật Thuế TNCN được thông qua, Tổng cục Thuế đã xây dựng và trình Bộ Tài chính duyệt kế hoạch cấp mã số thuế cho tất cả các đối tượng có thu nhập thuộc diện chịu thuế TNCN. Theo kế hoạch đến hết năm 2008, việc đăng ký thuế tập trung vào các cơ quan, tổ chức chi trả thu nhập, đối tượng có thu nhập từ kinh doanh, cá nhân đang nộp thuế TNCN. Trong thời gian qua, tất cả công việc này đã được thực hiện và cơ bản là nhanh chóng và dễ dàng bởi hầu hết các cơ quan, đơn vị đã có cơ sở dữ liệu. Đối với cá nhân có thu nhập từ sản xuất, kinh doanh thì đăng ký thuế với chi cục thuế địa phương. Cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công thì đăng ký thuế tại đơn vị chi trả thu nhập...Theo ước tính của cơ quan thuế, trong giai đoạn đầu sẽ có khoảng 3 triệu người được cấp mã số thuế TNCN, khoảng 15 triệu người sẽ được cấp vào những năm tiếp theo và tiến tới mục tiêu toàn dân sẽ được cấp mã số thuế.

Việc triển khai Luật Thuế TNCN có được thuận lợi hết sức to lớn, đó là sự tập trung chỉ đạo của Chính phủ, sự phối hợp của các bộ, ngành, các địa phương. Để triển khai thành công, Chính phủ đã ban hành Chỉ thị về việc triển khai Luật Thuế TNCN trong cả nước, đồng thời thành lập Ban chỉ đạo trung ương do Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Sinh Hùng làm Trưởng ban. Ban chỉ đạo đã xây dựng kế hoạch triển khai cụ thể trong phạm vi cả nước, phân công nhiệm vụ cho từng bộ, ngành phải đảm bảo các công việc để chuẩn bị cho việc triển khai chung. Các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cũng đã thành lập Ban chỉ đạo triển khai Luật Thuế TNCN tại địa phương để tập trung sự chỉ đạo theo kế hoạch thống nhất.

 Thủ đô Hà Nội là địa bàn có nhiều đối tượng thuộc diện nộp thuế TNCN theo Luật Thuế TNCN. Qua khảo sát theo lộ trình, khi chuyển sang thực hiện quản lý Luật Thuế TNCN trên địa bàn, dự kiến có khoảng 1,3 triệu người nộp thuế. Cùng với các cơ quan thuế khác trên cả nước, Cục Thuế Hà Nội đang gấp rút hoàn tất các khâu chuẩn bị để triển khai thực hiện Luật Thuế TNCN. Tại TP.HCM, theo ước tính của cơ quan thuế, trên địa bàn Thành phố có khoảng 2 triệu người đăng ký thuế TNCN, trong đó có 1,5 triệu người có thu nhập từ tiền lương, tiền công; 230.000 cá nhân có thu nhập từ kinh doanh (hộ kinh doanh cá thể); khoảng 250.000 người có thu nhập từ các khoản khác (cá nhân hành nghề độc lập: bác sĩ, ca sĩ, nghệ sĩ...).

Có nên lùi thời điểm áp dụng thuế TNCN?

Một vấn đề được nhiều người quan tâm là vừa qua có một số thông tin về việc sẽ lùi thời điểm áp dụng thuế TNCN đến 1/7/2009. Về vấn đề này, Bộ Tài chính đã khẳng định chính thức: Không có chuyện lùi nộp thuế TNCN. Tại buổi họp báo thường kì của Chính phủ chiều 2/12/2008, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn đã khẳng định thông tin cho rằng sẽ lùi thời hạn thực hiện đến 1/7/2009 là không có căn cứ, theo đó, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính nghiên cứu trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét giảm, giãn thuế cho một số đối tượng và quyết định thuộc về Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.…Cũng theo Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn, việc chuẩn bị cho thực hiện Luật này đã được tiến hành một năm nay và không thể có việc hoãn thực hiện.

Đại diện Tổng cục Thuế cho biết, toàn Ngành đã sẵn sàng cho việc áp thuế từ 1/1/2009. Đại diện cơ quan này cũng cho rằng, việc lùi thời điểm là không cần thiết. Việc sớm áp thuế là có lợi cho kinh tế vĩ mô, nhất là trong bối cảnh nguồn thu ngân sách có xu hướng sụt giảm nghiêm trọng từ việc giảm thu các loại thuế, giảm thu nội địa... Bên cạnh đó, việc áp thuế cũng không gây biến động xã hội, không ảnh hưởng lớn đến an sinh. Đặc biệt, cơ quan thuế cũng cho rằng về thực chất, việc áp thuế vẫn chủ yếu ở đối tượng đang chịu sự điều chỉnh của Pháp lệnh Thuế thu nhập cao. Đồng thuận quan điểm này, Hiệp hội Các nhà Đầu tư tài chính cũng cho rằng, chính sách thuế không ảnh hưởng cả ngắn hạn và dài hạn đối với thị trường chứng khoán. Bởi lẽ trong thời gian tới, nhà đầu tư cũng chưa phải chịu thuế vì hầu hết nhà đầu tư đều đang chịu lỗ, vì thế sẽ không phải chịu thuế. Còn về dài hạn, nếu thị trường chứng khoán tăng trưởng, nhà đầu tư có lãi thì việc chịu thuế cũng là phù hợp với thông lệ quốc tế.

Tạo thuận lợi nhất cho người dân đóng thuế

Theo đánh giá Tổng cục Thuế, khó khăn lớn nhất trong quá trình triển khai thực hiện Luật Thuế TNCN là các hoạt động giao dịch thanh toán bằng tiền mặt mỗi khi mua bán hàng hoá và cung ứng dịch vụ trên thị trường hiện nay khá phổ biến và phức tạp. Việc giao dịch bằng tiền mặt nhiều dẫn đến khó kiểm soát được thu nhập, nhất là thu nhập của cá nhân kinh doanh sẽ dẫn tới việc xác định thuế không công bằng.

Để đảm bảo hiệu quả của việc triển khai Luật thuế TNCN, theo ông Nguyễn Huy Trường, Trưởng ban Quản lý thuế TNCN (Tổng cục Thuế) cần phải  đảm bảo hai vấn đề quan trọng, bao gồm: Thứ nhất là, sự tham gia hỗ trợ của các bộ, ngành, cơ quan chi trả thu nhập và toàn bộ nhân dân vào công tác quản lý thuế. Đương nhiên công tác quản lý thuế thuộc về ngành thuế, nhưng để triển khai thành công, rất cần có sự phối hợp quản lý, trao đổi cung cấp thông tin của các bộ, ngành, cơ quan chi trả thu nhập, sự tham gia giám sát của các cơ quan pháp luật và đông đảo quần chúng nhân dân. Thứ hai là, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý thuế. Thuế TNCN là một sắc thuế phức tạp với số đối tượng nộp thuế lớn, đối tượng chịu thuế có nhiều nguồn và phát sinh ở nhiều nơi khác nhau, chỉ có ứng dụng hệ thống công nghệ thông tin hiện đại mới có thể quản lý thuế TNCN hiệu quả.

Để tạo điều kiện thuận tiện nhất cho người dân tham gia đóng thuế TNCN, ngành Thuế sẽ tập trung  vào những biện pháp sau: Trước hết, toàn ngành thuế phải tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính thuế theo kế hoạch cải cách thuế đến năm 2010 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trong cải cách hành chính thuế TNCN, Tổng cục Thuế hướng vào mục tiêu đơn giản và giảm thiểu các thủ tục hành chính cho các cá nhân và cơ quan chi trả thu nhập theo hướng tận dụng tối đa những giấy tờ đã có, hạn chế việc yêu cầu người nộp thuế phải xác nhận thêm các loại giấy tờ không thật cần thiết. Ví dụ, để chứng minh người phụ thuộc khai giảm trừ gia cảnh, người nộp thuế chỉ cần có bản sao giấy khai sinh nếu là con, giấy đăng ký kết hôn nếu là vợ chồng… Ngay bản sao giấy khai sinh hay giấy đăng ký kết hôn, cũng để người nộp thuế lựa chọn hoặc bản sao có công chứng hoặc bản sao có xác nhận của UBND phường, xã, thậm chí nếu muốn, người nộp thuế chỉ cần mang bản chính đến để cơ quan thuế đối chiếu.